7 skoków rozwojowych w okresie niemowlęcym

Skoki rozwojowe to temat niezwykle ważny dla młodych rodziców, ponieważ pełniejsze poznanie tego zagadnienia pozwala lepiej radzić sobie z trudnościami, unikać niepotrzebnego stresu i zamartwiania się. Poszerzanie wiedzy o rozwoju małego dziecka zwiększa kompetencje rodzicielskie daje poczucie radości z faktu bycia rodzicem oraz pozwala odnosić sukcesy w tym zakresie i odczuwać pełną satysfakcję.

I skok rozwojowy: 5-6 tydzień życia; drugi miesiąc życia

W tym czasie raptownie pojawia się większa, ogólna dojrzałość maluszka. Dojrzałość ta dotyczy głównie organów wewnętrznych, metabolizmu i narządów zmysłu. Wrażania dotykowe i węchowe są bardzo istotne w tym okresie. Zapach mamy i jej mleka jest rozpoznawalny. Należy być czujnym przy wprowadzaniu nowych zapachowych kosmetyków mamy i dziecka. Maluszek jest wrażliwy na dźwięki. Początkowo, po porodzie obecność płynów płodowych w przewodach słuchowych była naturalnym wytłumieniem bodźców dźwiękowych. W 5 tygodniu życia nadmierny hałas może być drażniący. Należy unikać hałaśliwych miejsc i ograniczyć rozmowy podniesionym tonem przy dziecku. Dziecko aktywniej rozgląda się wokół siebie. Zaczyna lepiej widzieć na odległości dalsze niż 20-30 cm. Bardziej reaguje na obecność ludzi. Inaczej reaguje na twarz mamy, a inaczej na twarze obce. Najlepiej dostrzegają te zmiany rodzice. Przy płaczu pojawiają się pierwsze łzy, ale i pierwsze uśmiechy. Początki takiej interakcji pozwalają budować cudowną więź między rodzicem, a dzieckiem.

II skok rozwojowy: 7-9 tydzień życia; drugi miesiąc życia

Wcześniej otaczający świat dziecko odbierało jako zintegrowaną całość. W tym czasie niemowlę zaczyna dostrzegać zróżnicowane elementy wokół siebie Pojawia się bardziej świadome odczuwanie własnego ciała. Dziecko zaczyna bawić się swoimi rączkami, chociaż jego ruchy są wciąż niezbyt płynne W rozwoju myślenia, to stadium rozwijania schematów. Teraz zaczyna koordynować te schematy: chwytanie. ssanie, patrzenie. Doświadczanie swoich rączek pomaga w treningu myślenia na tym etapie. Wprowadzanie rytuałów jest ważne. Dziecko odczuwa rytm dnia. Powtarzające się schematy: kąpiel, karmienie, zabawa, masaże itp. są odbierane przez dziecko i zachowanie ich powtarzalności daje maluszkowi komfort i poczucie bezpieczeństwa.

III skok rozwojowy: 11-12 tydzień życia; trzeci miesiąc życia

Wprowadzone rytuały pozwalały dobrze funkcjonować całej rodzinie. Ten skok rozwojowy zaburzy to, ponieważ dziecko zaczyna wtedy dostrzegać detale: intonację głosu, faktury przedmiotów, wzory. To dla niego zupełnie nowa rzeczywistość. Dziecko w tym wieku dość aktywnie poznaje otaczający go świat poprzez branie wszystkiego do buzi. W sposób jeszcze niezdarny potrąca raczkami i nóżkami różne obiekty, głownie zabawki. Dzieci odkrywają swój głos, przechodząc z jednego rejestru na drugi. Chętnie go używają piszcząc i krzycząc. Jego motoryka dostarcza mu sporej porcji wrażeń poprzez przewracanie się z brzuszka na plecy i odwrotnie, a stabilne utrzymywanie wysoko głowy, pozwala ogarniać wzrokiem większą przestrzeń. Zauważy np. kota lub psa przechodzącego obok niego, lub to, że w pokoju zrobiło się ciemniej, bo właśnie słońce zaszło za chmury. Początkowo może być tym poirytowane. Znowu gorzej śpi, gorzej je, jest marudne bez wyraźnej przyczyny, nie daje się uspokoić. Zdenerwowanie mamy wyrażone w głosie i gestach, tylko pogarsza sytuację. Wyciszenie emocji otoczenia i propozycje zabaw z wyważoną dozą wrażeń sensorycznych pomoże przetrwać ten skok.

IV skok rozwojowy: 14-19 tydzień życia; piąty miesiąc życia

W rozwoju myślenia rozpoczyna się okres odtwarzanie interesujących zdarzeń (odkrywanie procedur). Zaczyna rozumieć, że jedne rzeczy wynikają z innych. Potrząsanie grzechotką wydobywa dźwięki. Ma większą świadomość zdarzeń. Jest to początek uczenia metodą ‘prób i błędów’; początek rozumienia ‘pojęcia przedmiotu’. Sięga po zabawkę, która go interesuje. Potrafi coś z niechęcia odepchnąć. Aktywniej komunikuje się odbierając intonację głosu i próbując swoje głużenie wykorzystać do porozumiewania się. Reaguje na swoje imię i pozytywnie odbiera pieszczotliwą intonację głosu rodziców. Spokojne melodie kołysanek śpiewane przez mamę uspokajają maluszka. Warto spróbować. Dużo nowych wrażeń i aktywności pojawia się w tym okresie, w związku z tym ten skok rozwojowy może trwać dłużej, chociaż jego przejawy są podobne do wcześniejszych: niepokój, marudzenie i rozdrażnienie, wybudzanie się w nocy z płaczem. Minie kilka dni i maluszek zacznie spokojnie korzystać ze swoich nowych umiejętności.

V skok rozwojowy: 22-26 tydzień życia; siódmy miesiąc życia

Niemowlę rozpoznaje bliskich. Na widok obcych zachowuje rezerwę. Pojawia się lęk separacyjny, który jest wzmożoną potrzebą bycia z mamią. Eksploracja otoczenia przybiera na sile. Dziecko pełzając, dociera do różnych miejsc. Stabilnie siedząc, ma większe pole widzenia. Manipulacja zabawkami jest bardziej wyrafinowana, wkłada i wyjmuje je z pudełka, uderza dwoma przedmiotami o siebie. W Tym czasie zwykle rozszerzana jest dieta dziecka. To przecież cały arsenał wrażeń smakowych, zapachowych i dotykowych. Zanim dziecko oswoi się z takim ogromem wrażeń, może mieć kilka kryzysowych dni. Należy uzbroić się w cierpliwość i czułością wesprzeć malca w tym trudnym dla niego czasie.

VI skok rozwojowy: 32-37 tydzień życia; dziewiąty miesiąc życia

W myśleniu pojawia się koordynacja schematów (intencjonalne zachowanie). To przełomowy okres w rozwoju inteligencji. Dziecko potrafi rozróżniać kształty. Zaczyna porządkować świat według kategorii. Potrafi wskazać na obrazku pieski, ptaszki, auta, kwiatki itp. To czas, by podać maluchowi pierwszą książeczkę, którą będzie manipulował i wspólnie z rodzicami uczył się „czytać”. E-booki zostawmy na dużo później. Maluszek w tym okresie przeżywa silne emocje. Potrafi być zazdrosny o mamę, ale też czule się przytulać do ulubionej zabawki lub swojego czworonoga. Ten skok rozwojowy często przejawia się marudzeniem i wymuszaniem płaczem pożądanych reakcji rodziców. W tym okresie rozwojowym dziecko nie odróżnia jeszcze dobra od zła. Jego myślenie wciąż pozostaje na etapie sensoryczno-motorycznym.

VII skok rozwojowy: 41-48 tydzień życia; jedenasty miesiąc życia

Od tego skoku rozwojowego dziecko wykrywa nowe sposoby łączenia schematów myślowych. Podczas kąpieli uderza różnymi przedmiotami w wodę, obserwując efekt. Potrafi dostrzec powiązania między zdarzeniami. Po schowaniu zabawki wie, że ona istnieje, mimo że jej nie widzi i próbuje po nią sięgać. Potrafi burzyć i budować proste konstrukcje z klocków. Dopasowuje kształt klocka do otworu. Próbuje samodzielnie posługiwać się łyżeczką. Mowa bierna i czynna rozwija się intensywnie. Pojawiają się pierwsze słowa i zdarzają się proste zdanie. Sprawność lokomocyjna jest coraz większa. Poznawanie świata odbywa się za pomocą wszystkich zmysłów. Podczas tego skoku rozwojowego może pojawić się rozchwianie emocjonalne, drażliwość i wrażenie jakby dziecko zapomniało o nabytych wcześniej umiejętnościach. Ten skok rozwojowy minie po kilu dniach, podobnie jak wszystkie wcześniejsze.

Jako uzupełnienie tematu pragnę Państwu zaproponować Serię krótkich filmów na kanale YouTube „POROZMAWIAJMY…”. która zawiera 8 odcinków, w nich opowiadam o skokach rozwojowych w pierwszym roku życia dziecka.

www.youtube.com/channel/UC4kithHQ5blapGs2IK7x_5w?view_as=subscriber

Polecam również fanpage: Bawię Uczę Doradzam www.facebook.com/dzieckokreatywne

Źródło:

• Maria Żebrowska, Psychologia rozwojowa dzieci i młodzieży, Warszawa 1986
• http://tematy.edziecko.pl/szukaj/edziecko/skoki+rozwojowe