Prawidłowo funkcjonujący zmysł równowagi jest konieczny do kontrolowania postawy ciała i efektywnego planowania motorycznego. Rodzice mogą, poprzez ulubione zabawy swojego dziecka oraz przez proponowanie nowych aktywności, np. tych podanych niżej, wspierać umiejętności równoważne swojej pociechy. Dzieci, które są mało aktywne fizycznie, lubią dużo czasu spędzać, np. siedząc przed telewizorem, są narażone na niedobór wrażeń potrzebnych do kształtowania prawidłowego zmysłu równowagi.
Zmysł równowagi znajduje się w uchu wewnętrznym. Ucho wewnętrzne złożone jest z błędnika kostnego i błoniastego. Błędnik kostny stanowi złożony układ połączonych ze sobą przewodów – przedsionka, ślimaka i trzech kanałów półkolistych. W ich wnętrzu znajdują się elementy błędnika błoniastego, które są wypełnione cieczą wodnistą tzw. śródchłonką. Błędnik zawiera nabłonki zmysłowe zarówno dla narządu słuchu jak i równowagi. Poruszanie głową wprowadza śródchłonkę w ruch. To pobudza komórki zmysłowe znajdujące się w obrębie błędnika, które poprzez połączenie z układem nerwowym przesyłają informację do mózgu o wykonanym ruchu. Zmysł równowagi nazywany jest również układem przedsionkowym. Układ ten, współpracując na poziomie przetwarzania, z pozostałymi układami sensorycznymi, pozwala na prawidłowe reakcje posturalne naszego organizmu względem grawitacji. Pomaga budować prawidłowy schemat ciała. Integracja układu przedsionkowego rozpoczyna jeszcze przed urodzeniem i trwa wiele lat. Pierwsze 8 lat, to najlepszy czas do intensywnego stymulowania układu przedsionkowego Ważną rolę w tym procesie odgrywa aktywność ruchowa dziecka, którą powinno mu zapewnić najbliższe środowisko. Zdolności równoważne mają ogromne znaczenie dla ogólnego rozwoju i uczenia się dziecka. Zdolności te przejawiają się w równowadze statycznej i dynamicznej. Prawidłowy ruch gałek ocznych, potrzebny do nauki czytania i pisania jest wynikiem prawidłowo działającego układu przedsionkowego.
Zaburzenia funkcjonalne w obrębie tego układu powodują, że dzieci bywają apatyczne, znudzone, niechętne do zabaw ruchowych z innymi dziećmi, sprawiają wrażenia niezdarnych, mogą się izolować od grupy rówieśniczej, mieć niską samoocenę. Bywa, że same dążą do autostymulacji np. bujają się na krzesłach, kręcą się, upuszczają przedmioty, by po nie sięgnąć, co jest błędnie odbierane jako złe zachowanie. Lubią wesołe miasteczka i place zabaw, nie chcą zejść z huśtawki. Zaburzona integracja sensoryczna możne być jedną z przyczyn kłopotów z uczeniem się, emocjami, zachowaniem i sprawnością ruchową dziecka. Niepokojące objawy należy skonsultować ze specjalistą zaburzeń SI.
Przykłady zabaw stymulujących zmysł równowagi należy dobierać do wieku, możliwości motorycznych i zainteresowań dziecka. Nie należy przedawkowywać wrażeń ruchowych. Komfort dziecka podczas takich zabaw jest bardzo ważny.
- Noszenie na rękach, w chuście, w nosidełku
- Kołysanie do snu
- Kołysanie w kocu
- Zabawy na dmuchanym zamku
- Huśtanie na różnego rodzaju huśtawkach, bujaczkach
- Zjeżdżanie na zjeżdżalniach
- Wożenie w wózkach, na sankach, na kocykach
- Turlanie się po podłodze
- Turlanie się w beczce
- Zabawa w rodeo-rodzic jest mustangiem
- Stanie na jednej nodze na niestabilnym podłożu-poduszce, wałku i rzucanie oraz łapanie w tej pozycji piłki, woreczka, pluszaka itp.
- Zabawy na karuzeli
- Zabawy na trampolinie
- Zabawy na dużej piłce
- Jazda na deskorolce, rolkach, wrotkach, łyżach, nartach, snowboardzie
- Zabawy na podwieszonej dętce
- Chodzenie po linowej drabince
- Wspinanie się po linie
- Zabawy w hamaku
- Ćwiczenia na trapezie
- Ćwiczenia na drążkach
- Zabawa na huśtawce typu konik, desce równoważnej, dysku równoważnym
- Tor przeszkód po równoważniach z asekuracją lub bez
- Jazda na kucyku, na koniu
- Zorbing
W następnym wpisie przedstawię 25 dziecięcych zabaw symulujących czucie powierzchniowe.
Źródło:
- Marta Baj-Lieder, Agnieszka Borowska-Kociemba, Kręć się, biegaj, baw się z nami, Gdańsk 2016
- Klaudia Piotrowska Madej, Agnieszka Żychowicz, Smart Hand Model, Gdańsk 2017
- Jean Ayres, Dziecko, a integracja sensoryczna, Gdańsk 2015
- Integracja Sensoryczna, kwartalnik PSTIS
- Weronika Sherborne, Ruch rozwijający, Warszawa 2002
- Maria Borkowska, Kinga Wagh, Integracja sensoryczna na co dzień, Warszawa 2010
- https://www.nhs.uk/start4life
Najnowsze komentarze