Sytuacja dziecka rodziców, którzy rozwiedli się i weszli w nowe związki jest tyle trudna, co i skomplikowana.
Rodzina zwana patchworkową (rodzina zrekonstruowana) jest odmiennym środowiskiem niż rodzina, którą tworzyli biologiczni rodzice (rodzina nuklearna). Statystyki wskazują, że więcej rodzin zrekonstruowanych to rodziny z ojczymem. Ten rodzaj rodzin patchworkowych generuje mniej problemów niż rodziny z macochą.
Każda nowa rodzina buduje swoją tożsamość. To wyznacza role poszczególnych jej członków. W przypadku rodzin zrekonstruowanych jej członkowie muszą dodatkowo poradzić sobie z bagażem trudnych doświadczeń minionego rozwodu.
Specyficzne procesy emocjonalno-społeczne w nowym układzie rodzinnym są zazwyczaj trudne. Dochodzi do burzliwych i negatywnych emocji dzieci przy próbie odnalezienia się w nowych związkach rodziców. Obce osoby pojawiające się w życiu małego człowieka i odgrywające nierzadko decydującą rolę w rodzinie są dla dziecka trudne do zaakceptowania. Wielką trudność stanowi dla najmłodszych zbudowanie sobie relacji z nowym rodzeństwem.
Pojawia się zazdrość o rodzica, poczucie straty z powodu ograniczenia kontaktu z członkami rodziny nuklearnej: drugorzędnym rodzicem, rodzeństwem, dziadkami, kuzynami. Zmiana miejsca zamieszkania bywa konieczna i jest również stresogenna.
Nowa rodzina wymusza dostosowanie się do nowych reguł, granic, obyczajów, tradycji. Badacze wskazują, że w rodzinach patchworkowych trudniej osiąga się stan szczęścia i harmonii. Podkreślają, że dziecko ma ogromną trudność w nawiązaniu prawidłowej relacji z przybranym rodzicem oraz jednoczesnym utrzymaniem dobrego kontaktu z biologicznym.
Główna przyczyną tej trudności jest ostry konflikt biologicznych rodziców utrzymujący się jeszcze długo po rozwodzie. Dużym obciążeniem jest alienacja drugiego rodzica. W zachowaniu dziecka może pojawić się tzw. Zespół Gardnera. Ma on miejsce wówczas, gdy rodzic krytykuje, deprecjonuje i niszczy w oczach dziecka drugiego rodzica z błahych powodów lub nawet bez powodu. W wyniku takiego oczerniania jednego z rodziców u dziecka pojawia się złość, odrzucenie krytykowanego rodzica. Dziecko przyjmuje postawę rodzica oskarżającego. Psychiatra dr Richard Gardner uważa, że jest to forma przemocy wobec dziecka i niesie za sobą poważne zmiany i szkody w młodej psychice. Zespół Gardnera jest traktowany jako zaburzenie zachowania. Nie jest sklasyfikowany jako zaburzenie psychiczne.
Trudności w osiągnięciu poczucia bezpieczeństwa i szczęścia w rodzinie, w której zabrakło jednego z biologicznych rodziców jest zjawiskiem towarzyszącym od początków ludzkości. By wesprzeć młode osoby będące w takiej sytuacji, już od dawnych czasów baśnie i podania ludowe opowiadają o losie Królewny Śnieżki, o Kopciuszku i znalazłoby się jeszcze wiele innych przekładów. Większość bohaterów bajek Disneya jest sierotami lub półsierotami. Taki przekaz to forma bajkoterapii, która pomaga poradzić sobie z obciążeniem emocjonalnym i społecznym wynikającym ze znalezienia się w patchworkowej rodzinie.
Źródło:
Lidia Cierpiałkowska; Helena Sęk; Psychologia kliniczna; PWN; Warszawa; 2019
Najnowsze komentarze