Do przedszkola nierzadko trafia dwu i pół latek. Taki maluszek może przejawiać szereg lęków, które są naturalnym zjawiskiem rozwojowym.
Dzieci w tym wieku mogą mieć tak zwane lęki przestrzenne. To znaczy, że jakiś ruch przedmiotów, przesuwanie ich może powodować u maluszków strach. Nie lubią nieoczekiwanych relacji przestrzennych, na przykład, gdy ktoś wchodzi do domu innymi drzwiami, niż robi się to zazwyczaj. Często boją się zbliżających się dużych przedmiotów. Nadjeżdżająca ciężarówka może u niespełna trzylatka wywołać lęk.
U dzieci w wieku trzech lat zaczynają dominować lęki wizualne. W tym wieku dzieci zazwyczaj bardzo źle znoszą widok strasznych masek, dziwnych czarownic i czarodziejów oraz różnego rodzaju straszydeł ze świata fantazji. Starzy pomarszczeni ludzie również mogą być powodem silnych niechęci i jest to wynik naturalne istniejących lęków wizualnych. Postacie typu policjant lub włamywacz też bywają źródłem strachu. Trzylatki mają prawo bać się zwierząt. W tym wieku pojawia się lęk przed ciemnością i będzie towarzyszył dzieciom aż do szóstego roku życia.
Wieczorne wyjścia rodziców mogą być źródłem silnego stresu i lęku trzyletnich dzieci. Co ciekawe, w wieku czterech lat pozostaje już tylko lęk przed wieczornym wyjściem mamy. Tatusiowie mogą tę sytuację interpretować sobie w dwójnasób: są w tym momencie albo mniej ważni w życiu dziecka, albo wcześniej odzyskują swobodę. 😉
W wieku czterech lat dzieci źle znoszą odgłosy silników i inne mocne hałasy. Są podatne na lęki słuchowe. Podobnie jak wcześniej boją się ciemności. Mniej obawiają się zwierząt domowych, natomiast dzikie zwierzęta budzą u nich strach.
Pięciolatki mają mniej obaw przed zwierzętami, czarodziejami, złymi ludźmi i innymi straszydłami. Boją się bardziej konkretnych sytuacji typu: ugryzienie przez psa lub potłuczenie się przy upadku. Utrzymują się lęki wizualne. Ciemność wciąż jest przykrym doznaniem. Bez problemów zgadzają się na wyjście rodziców z domu, natomiast lęk, że mama może nie wrócić jest dość częsty.
W wieku sześciu lat dzieci lękowo reagują na wybrane dźwięki. Mogą przestraszyć się niektórych dzwonków do drzwi, dźwięków w telefonie, odgłosów ptaków czy owadów. Nawet czyjś monotonny, nieprzyjemny sposób mówienia może być źródłem lęków sześciolatka. W tym wieku dzieci boją się zjaw, duchów, wiedźm – świata nadprzyrodzonego oraz żywiołów: ognia, wody, grzmotów i błyskawic.
Mają też obawy przed zgubieniem się. Boją się zasypiać, kiedy są same w pokoju. Lękają się zostać bez dorosłych w domu. Mogą przeżywać silny strach, kiedy ich mama jest poza domem. Myślą, że może coś jej się stać, że może umrzeć. Sześciolatek boi się pobicia przez innych. Dobrze znosi duże rany, ale boi się drobnych skaleczeń, wbitych drzazg czy widoku krwi z nosa.
Świat dziecięcych lęków jest duży i nie zawsze dorośli są w stanie wczuć się w emocje maluchów.
Czego nie wolno robić, kiedy dziecko czegoś się boi?
- Wyśmiewać się z jego emocji
- Zawstydzać przed innymi
- Zmuszać je do pokonywania lęków na siłę, mimo że dziecko nie jest na to jeszcze gotowe
- Pokazywać zniecierpliwienie
- Zakładać, że dziecko boi się z własnej lub naszej winy
- Uważać, że w tych lękach jest coś nienormalnego lub złego
Jak można wspomóc dziecko w radzeniu sobie z lękami?
Trzeba dać czas i mieć świadomość, że z dziecięcych leków się wyrasta. Przez jakiś okres należy unikać sytuacji, które budzą u dziecka trwogę. Jeśli chcemy oswoić maluszka z trudną dla niego sytuacją czy zjawiskiem, metoda małych kroków sprawdza się najlepiej,
Po jakie narzędzia powinni sięgnąć rodzice w celu pokonywania dziecięcych leków?
- Rozmowa
- Zabawa
- Bajka terapeutyczna
- Pisanie lub opowiadanie historyjek
- Rysowanie, malowanie
- Relaksacja
- Wizualizacja
- Mindfulness
Jeśli stany lękowe dziecka budzą niepokój rodzica ze względu na zakres, częstość lub intensywność przeżywania, warto zasięgnąć rady specjalisty. Psycholog dziecięcy lub psychiatra może rozwiać obawy rodziców lub ewentualnie wesprzeć specjalistyczna pomocą.
Źródła:
Lidia Cierpiałkowska; Helena Sęk; Psychologia kliniczna; PWN; Warszawa; 2019
Frances L. Ilg; Louis Bates Ames; Sidney M. Baker; Rozwój psychiczny dziecka od 0 do 10 lat. Poradnik dla rodziców, psychologów i lekarzy; Gdańsk; 1994
Najnowsze komentarze