Czy potrafię słuchać swojego dziecka?

Od około trzeciego roku życia dziecko opanowuje zdolność mówienia do tego stopnia, że zaczyna mową komunikować o swoich potrzebach, problemach czy radościach. Jest w stanie o nich rozmawiać i ma tego ogromną potrzebę. Zadawanie pytań i dialog z dorosłym są naturalną potrzebą rozwojową dziecka. Mowa staje się potężnym narzędziem poznawania świata tego fizycznego i szczególnie tego bardziej dla dziecka skomplikowanego społecznego i osobistych doznań emocjonalnych.  

Jak my jako dorośli wypadamy w roli słuchacza?

Sztuką jest, aby w prowadzonej rozmowie skupić całą uwagę na rozmówcy.

To nie lada wyzwanie dla rodzica, który zazwyczaj jest na co dzień przeładowany zadaniami domowymi i zawodowymi.

Zachęcam do zastosowania sprawdzonych technik aktywnego słuchania stosowanych w praktykach coachingowych. Można je z powodzeniem przenieść na grunt dobrej komunikacji dziecko – rodzic.

Z poziomu słów, skupiamy się na komunikatach wykorzystujących znane techniki aktywnego słuchania:

• Parafrazujemy, czyli innymi słowy dopytujemy co dziecko chciało nam przekazać: „Rozumiem, że…”, “Chciałeś przez to powiedzieć, że…”
• Klaryfikujemy, czyli upewniamy siebie i dziecko, że dobrze się rozumiemy. Warto dopytać: „Powiedziałeś to i to, czy tak?”, „Co konkretnie jest ważne?”. Możemy też dokładne powtórzyć słowa czy całe zwroty wypowiedzianych przez dziecko.
• Odzwierciedlajmy stany emocjonalne małego rozmówcy. Pomocne będą wypowiedzi typu: „Widzę, że jesteś zdenerwowany”, „Mówiąc to masz łzy w oczach”, „Powiedziałaś, że nie lubisz…”

Komunikacja to również mowa ciała. Z tego poziomu warto zastosować takie gesty jak: spoglądanie w stronę dziecka w czasie rozmowy, kiwanie potwierdzająco głową, przyjazny uśmiech lub unoszenie brwi w zależności od sytuacji.

Między pytaniem a odpowiedzią pojawia się niekiedy długa cisza. Wielu z nas ma z tym kłopot. Tymczasem cisza to fantastyczne narzędzie do pracy umysłu naszego małego rozmówcy. Nie przyspieszajmy komunikacji dodatkowymi pytaniami, bo to może wytrącić dziecko z momentu zastanawiania się, refleksji, poszukiwania odpowiedzi gdzieś głęboko w sobie. Bądźmy cierpliwi i dajmy mu czas na przemyślenia.

Jeśli chcesz sprawdzić się czy jesteś dobrym słuchaczem swojego dziecka, odpowiedz sobie na podane niżej pytania.

1. Czy podczas rozmowy więcej mówisz, czy słuchasz?
2. Czy stwarzasz dziecku atmosferę swobody wypowiedzi, nieskrępowania?
3. Czy starasz się zrozumieć to, co znaczą wypowiedziane przez dziecko słowa?
4. Czy starasz się uważnie słuchać swojego małego rozmówcy i nie zajmujesz się innymi sprawami w tym czasie?
5. Czy jesteś cierpliwy, wykazujesz spokój, nie przerywasz dziecku?
6. Czy spokojnie znosisz zarzuty i uwagi krytyczne skierowane w Twoją stronę?
7. Czy po rozmowie dokonujesz samooceny swojej postawy jako rozmówcy i wyprowadzasz zmiany na przyszłość?

Uważne słuchanie malca pomaga mu budować poczucie bezpieczeństwa i sprawczości. Wspiera jego odczuwanie wartości własnej. Zacieśnia więź między wami.

Ucząc się dobrych nawyków słuchania i komunikowania się od swoich rodziców, dziecko będzie w przyszłości lepiej radziło sobie w różnych sytuacjach społecznych. Sprawniej będzie wyrażać swoje potrzeby i opinie. Stawianie granic w relacjach z innymi ludźmi, asertywność, dbanie o siebie i o innych powinny być dla niego łatwiejsze.

źródła:

Marilyn Atkinson M; Rae T. Chois; ” Coaching krok po kroku”; Warszawa. Wydawnictwo NEW DAWN 2010