Osiągnięcia okresu noworodkowego zostały przedstawione w poprzednim wpisie.
W tym przedstawię najważniejsze osiągnięcia rozwojowe, które pojawią się do ukończenia pierwszego roku życia.
Rozwój psychoruchowy w tym okresie przebiega bardzo intensywnie. Niemowlę z tygodnia na tydzień będzie prezentowało nowe umiejętności.
Rozwój motoryczny w ciągu pierwszego roku będzie spektakularny. Kontrola postawy ciała, lokomocja, chwytanie i manipulacja zrobią wielki postęp.
Rozwój każdego dziecka przebiega indywidualnie. Podane niżej informacje są skróconym opisem dynamiki rozwoju niemowlaka.
W trzecim miesiącu życia dziecko potrafi sztywno trzymać głowę podniesioną do pozycji pionowej. W tym czasie zaczyna przewracać się z pleców na bok i na brzuch. W piątym i szóstym miesiącu będzie potrafiło to wykonać w odwrotnym kierunku, czyli z brzucha na plecy.
Zazwyczaj w ósmym miesiącu pojawia się umiejętność pełzania i próby siadania. W następnym miesiącu może pojawić się raczkowanie i próby wstawania z przytrzymywaniem się czegoś.
Około 10 miesiąca maluszek potrafi stać trzymając się stabilnego oparcia. Około pierwszych urodzin następuje próba samodzielnego chodzenia.
W pierwszym roku życia widać intensywny postęp sprawności i umiejętności chwytania i spostrzegania wzrokowego. Szczegółowy opis tych sfer rozwoju w okresie niemowlęcym znajdziecie we wcześniejszych publikacjach. (kliknij we frazy z podkreśleniem).
Koordynacja tych wszystkich umiejętności jest możliwa dzięki prawidłowemu rozwojowi spostrzegania i myślenia.
Myślenie na tym etapie życia jest sensoryczno-motoryczne. Doświadczanie zmysłami otaczającego świata i umiejętności ruchowe pozwalają dziecku odbierać rzeczywistość i rozumieć tożsamość obiektów w swoim otoczeniu. Tworzy się baza pod przyszłe pojęcia. Maluszek ma naturalną potrzebę poznawania świata i doświadczania go.
W skrótowy i przystępny sposób prezentuję zdolności umysłowe okresu niemowlęcego w serii filmów o skokach rozwojowych. Zachęcam do zapoznania się z nimi: https://www.youtube.com/watch?v=Jqwdj6DfKJY&list=PLHCgedtQN812LTrjqQ3fSGPXmfZYchE0d&index=2&ab_channel=MonikaPaczkowska
Pierwszy rok życia jest ważny dla rozwoju mowy. Na początku dziecko posługuje się pozawerbalnymi formami komunikacji. Do komunikacji służy mu płacz, śmiech, spojrzenia, mimika, gesty, ruchy ciała, pojawiają się wokalizacje. Pod koniec pierwszego roku życia pojawia się gest wskazywania ręką i palcem. To bardzo poprawia skuteczność komunikacji.
Rozwój emocjonalny jest w tym okresie bardzo intensywny i ma ogromne znaczenia dla dalszego rozwoju sfery psychicznej dziecka i później dorosłego. To czas wytwarzania więzi i najbliższą osobą oraz z innymi ludźmi.
Początkowo dwie emocje są dominujące: zadowolenia i niezadowolenie. Pod koniec pierwszego roku życia dziecko potrafi wyrażać radość, miłość, zazdrość, Są to jednak stany nietrwałe i bardzo zmienne. Emocje te są wynikiem interakcji z dorosłymi. Jeśli matka będzie często reagowała pozytywnymi emocjami w kontakcie z maluszkiem, tym chętniej ono będzie odwzajemniało podobne stany.
Już w pierwszym miesiącu życia maleństwo może reagować na niepokój lub podniecenie matki i w odpowiedzi odmawiać przyjmowania pokarmu.
W drugim miesiącu reaguje pozytywnie na pieszczotliwe mówienie. Uspokaja się tym. Pojawia się ożywianie na kontakt z inną osobą. Zaczyna odwzajemniać uśmiech. Około czwartego miesiąca życia niemowlę reaguje niezadowoleniem, gdy dorosły nie zwraca na niego uwagi. W kolejnych miesiącach może pojawić się lęk separacyjny. Dziecko boi się nieznanych osób i potrzebuje do uspokojenia obecności mamy. Pod koniec pierwszego roku życia maluszek próbuje zwrócić uwagę na siebie gaworząc lub płacząc. Pojawia się naśladowanie ruchów dorosłego i pierwsze próby wspólnej zabawy.
Pierwszy rok życia to czas kształtowania się przywiązania do opiekuna. Jest ono niezbędne do prawidłowego dalszego rozwoju.
Źródła:
Cieszyńska J., Korendo M.; Wczesna interwencja terapeutyczna; Kraków, 2018
Kornas-Biela D.; Okres prenatalny (w) Psychologia rozwoju człowieka. Charakterystyka okresów życia; (red) Harwas-Napierała B., Trempla J.; PWN Warszawa 2004
Vasta R.,Haith M. M., Miller S. A.; Psychologia dziecka; WSiP Warszawa 1995
Najnowsze komentarze