Drugi i trzeci rok życia określa się jako okres poniemowlęcy. Rozwój psychoruchowy następuje, ale nie tak intensywnie, jak miało to miejsce w poprzednim roku. W tym czasie maluch rośnie bardzo szybko. Jego sylwetka szczupleje. Umiejętności lokomocyjne rozwijają się bardzo dynamicznie.
Około 15 miesiąca życia, dziecko chodzi już samodzielnie. Po kilku następnych miesiącach będzie potrafiło wchodzić z dorosłym po schodach. Po ukończeniu drugiego roku życia zacznie skakać i biegać, a po schodach, chodzić samodzielnie stawiając naprzemienne kroki. Pod koniec trzeciego roku życia będzie próbowało stawać na palcach oraz jeździć na trzykołowym rowerku.
W tym okresie dziecko coraz sprawniej bawi się zabawkami i różnymi przedmiotami. Chętnie zajmuje się klockami. Gdy ma około 21 miesięcy układa wieże z pięciu klocków. Około drugich urodzin stawia takie wieże już z sześciu kloców oraz chętnie układa jeden klocek za drugim budując z nich pociąg. Gdy ma dwa i pół roku potrafi ustawić na sobie osiem klocków i zaczyna konstruować budowle trójwymiarowe, na przykład: mosty, tunele, proste domki.
W drugim roku życia dziecko coraz lepiej posługuje się łyżką, ołówkiem lub kredkami. Potrafi przenieść kubek nie do końca napełniony wodą. Zaczyna samodzielnie ubierać się. Najczęściej zaczyna od wkładania spodni. Bliżej trzeciego roku życia nauczy się samodzielnie myć buzię i ręce oraz wycierać je. Dziecko zaczyna rozpoznawać siebie w lustrze.
Rozwój myślenia jest powiązany z działaniem dziecka. Pojawia się poczucie sprawstwa. Maluszek chętnie powtarza i naśladuje obserwowane czynności. Pod koniec tego okresu będzie potrafił powtórzyć zaobserwowane czynności po upływie jakiegoś czas.
Pojawi się zabawa tematyczna, która bazuje na takich właśnie naśladowczych umiejętnościach. Maluch zacznie kojarzyć nieobecny przedmiot z jego symbolem. Będzie potrafił myśleć o rzeczach nieobecnych. Chętnie pobawi się w poszukiwanie ukrytego przedmiotu. Może myśleć o możliwych i wyobrażonych zdarzeniach. Nie potrafi jednak wyciągać wniosków i rozumieć zależności przyczyny i skutku.
Roczne dziecko zwykle wypowiada około 4 do 5 słów. W okresie poniemowlęcym następuje skok rozwoju mowy. W tym czasie dziecko opanowuje dziennie zwykle 9-10 słów. Wrodzone predyspozycje i prawidłowa stymulacja najbliższego środowiska sprzyjają szybkiemu rozwojowi komunikacji werbalnej.
Rozmawiaj z dzieckiem, poświęć mu wiele uwagi przy rozmowie.
Początkowo maluszek wypowiada pojedyncze słowa. Później stosuje zlepki dwuwyrazowe typu: “Mama, lala” (Mamo daj lalę) “Baba, pi” (Babciu daj pić lub babcia śpi). W trzecim roku życia zaczyna budować zdania według reguł gramatycznych. Wypowiada się poprawnie fonematycznie, czyli jego głoski są wyraźne i zrozumiałe. Korzysta z 1000 do 1500 słów.
Sprawne porozumiewanie się mową sprzyja rozwojowi społecznemu i emocjonalnemu. Dziecko chętnie przebywa w towarzystwie znanych dorosłych. Chce uczestniczyć w domowych zajęciach naśladując swoich opiekunów. Wyraża swoje potrzeby za pomocą słów oraz emocji.
Emocje, bywają gwałtowne i bardzo zmienne. Zaznaczają się indywidualne różnice w temperamencie. W okresie poniemowlęcym następuje lepsze rozumienie sytuacji społecznych i własnego “Ja”. Pojawiają się uczucia złożone takie jak: duma, zazdrość, wstyd, poczucie winy. Poczucie “Ja” może przejawiać się w przeciwstawianiu się dorosłym, w tak zwanym buncie. Bywa, że dziecko przywłaszcza sobie przedmioty uważając, że są jego. Broni ich przed oddaniem.
W tym okresie można zauważyć próby nawiązywania kontaktów z rówieśnikami. Są to zazwyczaj spojrzenia i zachowania zaczepne. Wspólna zabawa dla takich maluchów jest trudna. Każde z nich bawi się indywidualnie lub równolegle w relacji i innym dzieckiem.
Warto pokazywać dziecku jak można bawić się zabawką czy jakimś innym przedmiotem. Należy jednak dać mu możliwość wyboru zabawy lub innej aktywności, by mogło rozwijać inicjatywę.
Ważną sprawą jest zapewnienie zabawek i okoliczności do różnych aktywności, które dostarczają wielu zróżnicowanych wrażeń sensorycznych.
Nietrwałość uwagi i męczliwość pozwalają na kilku lub kilkunastominutowe zabawy.
Dziecko podczas swoich swobodnych zabaw powinno być pod stałym nadzorem opiekuna.
W rozwoju społecznym to ważny czas budowania przyzwyczajeń. Warto zwrócić uwagę na to i dobrze spożytkować ten czas, gdyż budowanie prawidłowych nawyków może być trudniejsze w następnych okresach.
Źródła:
Cieszyńska J., Korendo M.; Wczesna interwencja terapeutyczna; Kraków, 2018
Kornas-Biela D.; Okres prenatalny (w) Psychologia rozwoju człowieka. Charakterystyka okresów życia; (red) Harwas-Napierała B., Trempla J.; PWN Warszawa 2004
Vasta R.,Haith M. M., Miller S. A.; Psychologia dziecka; WSiP Warszawa 1995
Najnowsze komentarze