Wiek przedszkolny jest określany również jako średnie dzieciństwo i trwa od 4 do 6 roku życia. W tym czasie większość dzieci staje się przedszkolakami. Spotykając się każdego dania z rówieśnikami w konkretnym miejscu, w którym obowiązują pewne rytuały i zasady, maluchy integrują się w grupę. Ma to ogromne znaczenie dla dalszego rozwoju społecznego dziecka.
W takich okolicznościach przedszkolak ma możliwość nabywania wiedzy i umiejętności o grupie i panujących w niej wartościach i normach społecznych. Dowiaduje się o rolach jakie można pełnić w danej grupie. To sprzyja lepszemu rozumieniu mechanizmów społecznych i kształtowaniu się własnej tożsamości.
W wieku przedszkolnym, dzięki intensywnemu rozwojowi społecznemu, emocjonalnemu i poznawczemu, ustala się tożsamość płciowa. Dziecko buduje obraz własnej osoby. Zastanawia się nad własnymi cechami. Odróżnia siebie od innych. Na własny obraz składają się konkretne elementy: imię, posiadane rzeczy, typowe dla niego zachowania. Z czasem dołączą się do tego odczuwane emocje, przekonania i cechy własne.
W tym czasie kształtuje się samoocena będąca sumą osądów na temat dziecka pochodzących od innych osób. Szczególnie ważne są opinie bliskich i znaczących osób. Na dorosłych spoczywa ogromna odpowiedzialność za kształtowanie się zrównoważonej samooceny dziecka.
Przedszkole to dobre miejsce do zawierania pierwszych przyjaźni. Przyjaciel to zazwyczaj partner do zabawy. Z nim dziecko chętnie się dzieli się zabawkami. Lubią razem przebywać i rozmawiać. Przedszkolaki są zazwyczaj uważne na sytuacje, w których znajdują się inne dzieci. Empatyzują z nimi, ale nie zawsze potrafią poprawnie zareagować, na przykład, udzielić pomocy. Średnie dzieciństwo to czas intensywnego rozwijania się empatii. Może być ona wyrażona w stosunku do innych osób, ale również względem postaci z bajek. Warto rozmawiać o emocjach, nazywać je i wyjaśniać czym są.
To również intensywny czas rozwoju zabaw. Zabawa staje się podstawową formą aktywności przedszkolaka. Pojawiają się różne typy zabaw. Zaczyna się od zabaw samotnych w pojedynkę. Później pojawiają się zabawy wspólne, zespołowe. Maluchy potrafią samodzielnie ustalić cel zabawy i zasady jej przebiegu. Potrafią przydzielić sobie role i świetnie je odegrać. Chętnie korzystają z animacji dorosłych. Poznaj korzyści jakie płyną z zabawy w role klikając TUTAJ.
Ogromnie ważną rolę w kształtowaniu poprawnych postaw społecznych odgrywają dorośli. To oni modelują postawy dziecka przez własny przykład. Stawianie wymagań i pokazywanie granic dziecku powinno być wsparte wyjaśnieniami. Podając wyjaśnienia pewnych społecznych wymogów warto się odwoływać do dziecięcej ambicji, chęci bycia dorosłym, troski o innych.
U przedszkolaków zdarzają się zachowania agresywne. Bicie, straszenie biciem, popychanie, obrażanie, wybuchy złości to typowe zachowania trudne w tym wieku. Badania wskazują, że takie akty przemocy częściej pojawiają się u chłopców i akty te mają tendencją nasilania się. Jako przyczynę takich zjawisk podaje się większą aktywność fizyczną chłopców oraz stereotyp męskości wzmacniany przez środowisko społeczne dziecka.
Wspieranie rozwoju emocjonalnego sprzyja prawidłowym zrachowaniom społecznym. Przedszkolaki z czasem zdobywają zdolność regulowania swoimi emocjami. Potrafią odczuwać złożone emocje takie jak poczucie winy, zakłopotanie, wstyd. Pojawia się zdolność samokontroli, czyli dostosowanie się do stawianych im wymogów. Mają wciąż trudność z odroczeniem gratyfikacji. Pod koniec wieku przedszkolnego zaczynają rozumieć, że warto zrezygnować z natychmiastowej nagrody i poczekać, aby uzyskać większe korzyści.
Źródła:
Cieszyńska J., Korendo M.; Wczesna interwencja terapeutyczna; Kraków, 2018
Kornas-Biela D.; Okres prenatalny (w) Psychologia rozwoju człowieka. Charakterystyka okresów życia; (red) Harwas-Napierała B., Trempla J.; PWN Warszawa 2004
Vasta R.,Haith M. M., Miller S. A.; Psychologia dziecka; WSiP Warszawa 1995
Najnowsze komentarze