Słowniczek emocji – ściąga

Korzystajcie ze ściągi, kiedy tylko chcecie!

Emocje towarzyszą nam całe życie. Odczuwamy różne stany emocjonalne i możemy je obserwować u innych. Określanie ich jest bardzo pomocne w życiu. Rodzice uczą swoje dzieci rozumienia emocji i zarządzania nimi.

Porzucam ściągę przydatną do lepszego rozumienia naszej emocjonalnej strony życia 🙂

• Radość

Przejawy behawioralne: ożywiona aktywność ruchowa, śmiech, klaskanie, kreatywność.

Objawy somatyczne: uśmiech, głębokie oddechy, przypływ energii.

Funkcje: informacja, że należy kontynuować działania.

• Smutek

Przejawy behawioralne: wycofywanie się z aktywności, stan letargiczny, płacz.

Objawy somatyczne: obniżenie napięcia mięśni, uczucie zmęczenia, braku energii.

Funkcje: informacja o niekorzystnej sytuacji. Należy zatrzymać się, zaniechać działania i przyjrzeć się źródłom emocji.

• Złość

Przejawy behawioralne: zachowania agresywne, krzyk, zaciskanie pięści, zębów.

Objawy somatyczne: napięcie całego ciała, przyspieszenie rytmu serca, wydzielanie się adrenaliny.

Funkcje: komunikuje o zablokowaniu celów, zakłóca emocje, pomaga wyzbywać się starych postaw.

• Obrzydzenie

Przejawy behawioralne: odwracanie się od obiektu obrzydzenia, odsuwanie się od niego.

Objawy somatyczne: ekspresja mięśni twarzy – rozchylone płatki nosowe, opadnięcie kącików ust, często zaciśnięte zęby i wargi.

Funkcje: ostrzega przed zagrożeniem, trucizną.

• Strach

Przejawy behawioralne: silne napicie mięśni w gotowości do ucieczki lub walki, odruch osłaniania ciała.

Objawy somatyczne: szeroko otwarte oczy, znieruchomienie, czasem wypróżnienie.

Funkcje: informacja o zagrożeniu i przygotowanie do obrony przed nim.

• Zaskoczenie

Przejawy behawioralne: ukierunkowanie uwagi na pobudzający obiekt, obserwacja i analiza obiektu, zazwyczaj różnorodne i silne reakcje ekspresji emocji.

Objawy somatyczne: przyspieszenie rytmu serca, napięcie mięśni całego ciała, szeroko otwarte oczy i często usta, zasłanianie ust/twarzy dłońmi.

Funkcje: przygotowanie do oceny nowego obiektu pod kątem korzyści i zagrożeń.

• Ekscytacja

Przejawy behawioralne: ożywiana motoryka, podskakiwanie, bieganie, klaskanie, śmiech głośny lub niemy.

Objawy somatyczne: przyśpieszona akcja serca, wzmożony oddech, przypływ energii.

Funkcje: oczekiwanie na pozytywną sytuację, spaja relacje.

• Zakłopotanie

Przejawy behawioralne: małomówność, zablokowanie aktywności ruchowej, ruchy mimowolne.

Objawy somatyczne: rumieńce na twarzy, suchość w ustach, płytki oddech.

Funkcje: zatrzymanie aktywności w celu oceny sytuacji.

• Wstyd

Przejawy behawioralne: odwracanie wzroku, ucieczka, schowanie się, nieporadność.

Objawy somatyczne: uczucie dyskomfortu o brzuchu, gardle, płacz.

Funkcje: zatrzymanie działania i analiza własnej wartości.

• Pogarda

Przejawy behawioralne: dehumanizacja innych osób, działanie na szkodę obiektu pogardy lub odsuwanie się od niego, zachowania destrukcyjne.

Objawy somatyczne: przypływ energii.

Funkcje: uświadamia uwewnętrzniony system wartości i samoocenę.

• Poczucie winy

Przejawy behawioralne: dążenie do zadośćuczynienia, zmiana zachowania.

Objawy somatyczne: dyskomfort w obrębie brzucha, gardła, płacz.

Funkcje: analiza systemu wartości, własnych działań, korekcja działania.

• Duma

Przejawy behawioralne: Obnoszenie się ze źródłem dumy, eksponowanie własnych osiągnięć, chwalenie się.

Objawy somatyczne: szeroki obrys ciała, wysoko uniesiona głowa, otwarta postawa ciała, uśmiech, głębokie wdechy i wydechy.

Funkcje: utrwalanie poczucia wartości, sprawczości.

• Pycha

Przejawy behawioralne: traktowanie innych jako mniej wartościowych, wyniosłe gesty.

Objawy somatyczne: szeroki obrys ciała, wysoko uniesiona głowa, wyraz zadowolenia na twarzy,

Funkcje: wezwanie do autorefleksji z powodu zaburzonej samooceny i oceny rzeczywistości.

• Rozdrażnienie

Przejawy behawioralne: szybka gestykulacja i motoryka, słowne wyrażanie niezadowolenia, zaburzenia komunikacyjne.

Objawy somatyczne: spięcie mięśni, przyspieszona akcja serca, wzrost ciśnienia tętniczego, rozkojarzenie, dyskomfort oddechowy.

Funkcje: informuje o niezaspokojonych potrzebach fizjologicznych, zaburzeniach hormonalnych, zmęczeniu.

• Nostalgia

Przejawy behawioralne: spowolnienie, stan letargiczny.

Objawy somatyczne: dyskomfort w obrębie brzucha, gardła, głowy, obniżenie odporności.

Funkcje: analiza hierarchii wartości oraz nakłonienie do introspekcji, weryfikacja celów życiowych.

• Wzruszenie

Przejawy behawioralne: silne koncentrowanie się na źródle wzruszenia, kontemplacja obiektu.

Objawy somatyczne: przyspieszenie akcji serca, ucisk w klatce piersiowej, w głowie, skłonności do płaczu.

Funkcje: introspekcja pod kątem analizy hierarchii wartości, rozwój samoświadomości.

• Tęsknota

Przejawy behawioralne: utrata energii witalnej, zaburzenia koncentracji uwagi i pamięci.

Objawy somatyczne: ból fizyczny wynikający z bólu psychicznego.

Funkcje: uświadamianie straty albo braku czegoś lub kogoś. Potrzeba przemodelowania życia.

• Obawa

Przejawy behawioralne: wyostrzenie czujności, obserwacja otoczenia, analiza umysłowa faktów.

Objawy somatyczne: wzmożone napięcie mięśniowe, przyspieszona akcja serca, wysoka gotowość sensoryczna.

Funkcje: analiza sytuacji potencjalnie zagrażającej.

• Niepewność

Przejawy behawioralne: wzmożona czujność, analiza dostępnych faktów i generalizowanie.

Objawy somatyczne: wzmożone napięcie mięśniowe, wyostrzone zmysły.

Funkcje: analiza sytuacji, poszukiwanie optymalnych działań.

• Przerażenie

Przejawy behawioralne: zamrożenie, blokada w działaniu, reakcje obronne.

Objawy somatyczne: wzrost adrenaliny, przyspieszone akcja serca, ciśnienia tętniczego, rozszerzone źrenice, gęsia skórka, upośledzenie funkcji płatów przedczołowych.

Funkcje: ochrona przed dużym zagrożeniem.

Źródła:

Kalat J.W.; Biologiczne podstawy psychologii; PWN, Warszawa 2021