Koniec roku szkolnego. W głowach wielu dzieci i rodziców pojawia się to samo pytanie: „Jakie będzie świadectwo?”
Z czerwonym paskiem czy bez? Z nagrodą, wyróżnieniem, dyplomem – czy tylko „zwykłym” podsumowaniem?
Ale zanim spojrzysz na stopnie, zatrzymaj się na chwilę.
Zadaj sobie pytanie:
Co naprawdę świadczy o wysiłku mojego dziecka przez te ostatnie miesiące?
Świadectwo to nie całe dziecko
Ocenianie roku szkolnego wyłącznie przez pryzmat stopni to jak patrzenie na obraz przez dziurkę od klucza. Nie zobaczysz wszystkiego, co naprawdę ważne:
- że dziecko codziennie wstawało mimo trudności,
- że próbowało zrozumieć to, co dla niego trudne,
- że przetrwało klasowy konflikt albo niepowodzenie w ulubionym przedmiocie,
- że zbudowało odwagę, by zgłosić się do odpowiedzi, choć się bało.
Dlaczego warto doceniać wysiłek, a nie tylko efekty?
W psychologii rozwojowej mówimy o nastawieniu na rozwój (growth mindset), które pozwala dziecku uczyć się na błędach i budować poczucie własnej skuteczności.
Jeśli dziecko słyszy:
„Jestem z Ciebie dumny, że tak się starałeś, nawet jeśli nie zawsze Ci wychodziło”
— uczy się, że jego wartość nie zależy od wyników, ale od podejmowanego wysiłku i wytrwałości.
Dzieci, które są stale porównywane do innych lub oceniane tylko przez pryzmat ocen, mogą:
- mieć niższą samoocenę,
- bać się podejmowania wyzwań,
- rezygnować z prób, by nie „zawieść”.
Jak wspierać dziecko na zakończenie roku?
Oto kilka sposobów, jak docenić dziecko za to, kim jest, a nie tylko za to, co osiągnęło:
1. Podsumuj razem z dzieckiem rok szkolny
Zamiast komentować świadectwo, zrób z dzieckiem małą retrospekcję:
- Czego się nauczyło (nie tylko szkolnie)?
- Co było dla niego najtrudniejsze – i jak sobie z tym poradziło?
- Z czego jest dumne?
2. Powiedz na głos, co dostrzegasz
„Zauważyłam, jak bardzo się starałeś, żeby zrozumieć matematykę.”
„Doceniam, że mimo trudnych chwil w klasie, starałaś się być sobą i nie poddać się presji.”
3. Świętuj razem sukcesy – małe i duże
To może być wspólny spacer, pyszna kolacja, dzień bez obowiązków, list od rodzica do dziecka z podziękowaniami.
4. Zostaw przestrzeń na emocje
Dla niektórych dzieci koniec roku to też smutek, rozczarowanie, zmęczenie. Nie każ dziecku być „tylko radosnym”. Wysłuchaj. Przyjmij. Bądź.
Na zakończenie roku nie pytaj tylko:
„Co masz na świadectwie?”
Lepiej zapytaj:
„Czego się nauczyłeś o sobie?”
„Z czego jesteś najbardziej dumny?”
Bo najważniejsze świadectwo Twojego dziecka to nie to wydrukowane na papierze – tylko to, które buduje w swoim wnętrzu.
Zapraszam do indywidualnej konsultacji, jeśli czas zakończenia roku szkolnego jest trudny. Może też uruchamia w tobie trudne emocje. Warto zadbać o takie momenty w życiu swoim i swojego dziecka.
Źródła:
- Dweck, C. (2017). Nowa psychologia sukcesu. Naucz się realizować swój potencjał. Wydawnictwo MUZA.
- Juul, J. (2011). Twoje kompetentne dziecko. Wydawnictwo MiND.
- Mazlish, E., & Faber, A. (2013). Jak mówić, żeby dzieci nas słuchały. Jak słuchać, żeby dzieci do nas mówiły. Media Rodzina.
- Ławicka, A. (2022). Nie jestem gorszy. Jak wspierać dziecko z wyzwaniami rozwojowymi. Wydawnictwo Natuli.
- Suwalska, B. (2021). O relacji rodzic–dziecko: Jak budować więź, która wspiera rozwój. Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego.
Dodaj komentarz