Prawidłowa integracja bilateralna pozwala dziecku odnosić sukcesy w nauce, daje satysfakcję z poczucia sprawczości fizycznej, zachęca do podejmowania coraz trudniejszych wyzwań.
Prawie wszystkie codzienne czynności wykonujemy z użyciem obu rąk. Aby mogły działać w sposób skoordynowany w jednym czasie, obie półkule mózgowe muszą ze sobą współpracować. Efektywność tej koordynacji zależy od dojrzałości układu nerwowego i od indywidualnych predyspozycji.
Koordynacja bilateralna to współpraca i koordynacja w jednym czasie dwóch stron ciała. Najczęściej dotyczy rąk i nóg. Możemy mówić o dobrej integracji bilateralnej wtedy, gdy jakiś określony ruch jest wykonywany przez jedną stronę ciała niezależnie od ruchów jego drugiej strony oraz dziecko jest zdolne do koordynacji obydwu części ciała podczas wykonywania wielu sekwencji ruchów.
Zaburzenia integracji bilateralnej w znacznej części nakładają się na zaburzenia motoryczne odczytywane w diagnostyce integracji sensorycznej. Współpraca obu stron ciała w działaniu obejmuje ruch: do przodu i tyłu, z prawej i lewej strony, z góry i dołu. Czynnościami wymagającymi takiej współpracy są np. cięcie nożyczkami, łapanie piłki, jazda na rowerze, taniec, szycie, ubieranie się, wiązanie sznurówek, gry zręcznościowe i jeszcze wiele innych. Kłopoty w obustronnej koordynacji mogą wskazywać na trudności z przekraczaniem linii środkowej ciała. Przekraczanie linii środkowej ciała zasługuje na odrębną publikację, ponieważ ta umiejętność odgrywa znaczącą rolę w prawidłowym rozwoju wielu sprawności dziecka. O tym, wkrótce.
Koordynacja bilateralna najlepiej rozwija się do wieku szkolnego, w znacznej części zależy od doświadczeń dziecka, które mogą być niewystarczające. To zaś prowadzi do problemów w nauce takich jak niezrozumienie instrukcji, problemów w rozróżnianiu prawej i lewej strony, problemów z czytaniem, pisaniem, mówieniem, pamięcią. Niepokojące objawy powinny być skonsultowane z lekarzem pediatrą, neurologiem dziecięcym lub z terapeutą integracji bilateralnej. Niektóre placówki oświatowe oferują Programy Integracji Bilateralnej. Ćwiczenia takiego programu stymulują mózg do bardziej efektywnego i szybszego przetwarzania bodźców, co przekłada się na lepsze funkcjonowanie motoryczne i poznawcze, a także społeczne.
Jak rodzice mogą wpłynąć na poprawę integracji bilateralnej swojego dziecka?
Zabawa jest naturalną aktywnością małego człowieka i na niej trzeba oprzeć się w dążeniu do poprawy funkcjonowania dziecka.
Stymulując koordynację bilateralną należy zacząć od zabaw symetrycznych. Oto przykłady: robienie orła na śniegu, lub aniołka; pływanie żabką; rzucanie oburącz piłką do celu; jazda na deskorolce, leżąc na brzuchu i odpychając się obiema rękami jednocześnie; zbieranie monet dwiema rękami i jednoczesne wrzucanie ich do dwóch skarbonek; przybijanie podwójnych piątek, tak jak to robią siatkarze.
Następnie można wprowadzać zabawy naprzemienne typu: przeciąganie liny; naśladowanie ruchów wiatraka; przesypywanie lub przelewanie z kubka do kubka; gra na bębenku z naprzemiennymi uderzeniami pałeczek. Jeśli dziecko dobrze radzi sobie z wyżej opisanymi zabawami, można zaproponować mu nieco trudniejsze.
Zabawy asymetryczne będą wymagały sporej sprawności bilateralnej i jednocześnie będą ją doskonaliły. Oto propozycje: przeciąganie sznurka przez rurką; leżąc na dużej piłce, dziecko jedną ręką się asekuruje, a druga wykonuje jakieś zadanie np. zbiera guziki, patyczki, monety i wkłada je do pojemnika; gra paletkami z rzepami i miękką piłką; podrzucanie jedną ręką piłeczki, lotki i łapanie jej na rakietę trzymaną w drugiej ręce; cięcie po śladzie nożyczkami; rysowanie na kartce trzymanej na ścianie drugą ręką; zabawy typu twister.
Na koniec, z przymrużeniem oka, propozycja dla rodziców: jedna ręka rysuje aureolę nad głową, a druga kręci kółka na brzuchu w przeciwną stronę. Życzę powodzenia!
Źródło:
- Klaudia Piotrowska Madej, Agnieszka Żychowicz, Smart Hand Model, Gdańsk 2017
- Jean Ayres, Dziecko, a integracja sensoryczna, Gdańsk 2015
- Integracja Sensoryczna, kwartalnik PSTIS
- Weronika Sherborne, Ruch rozwijający, Warszawa 2002
- Maria Borkowska, Kinga Wagh, Integracja sensoryczna na co dzień, Warszawa 2010
Najnowsze komentarze