Tuż po urodzeniu dziecko przystosowuje się do całkiem innych warunków niż znało dotychczas.
Jaka szkoda, że nic nie możemy przypomnieć sobie z tego okresu. Jednak przeżycia są autentyczne i myślę, że pamięć o nich jest gdzieś w mózgu zapisana. Nie potrafimy jej uaktywnić w znany nam sposób.
Zmiana temperatury to prawdopodobnie pierwsze istotne wrażenie noworodka. Pojawia się nowy sposób oddychania. Wiąże się z nim zazwyczaj pierwszy krzyk malca, który jest wyczekiwany i mamy zapamiętują go na całe życie. Już w pierwszej dobie pojawia się nowy sposób jedzenia i wydalania. Są to duże zmiany jak na tak krótki okres życia.
Te umiejętności są wpisane w naturę człowieka. Zdrowy noworodek radzi sobie z nimi zazwyczaj bezproblemowo. Tuż po urodzeniu dziecko przechodzi pierwszy formalny test, który ocenia poziom jego rozwoju. Skala Appgar służy do oceny podstawowych funkcji organizmu noworodka. Określa się w niej oddech, czynność serca, zabarwienie skóry, napięcie mięśniowe i odruchy. Niski wynik w Skali Appgar może wskazywać na konieczność natychmiastowego zastosowania specjalistycznej opieki medycznej. W przyszłości dzieci z takim wynikiem powinny być obserwowane pod kątem ewentualnych opóźnień rozwojowych.
W pierwszym miesiącu życia dziecko śpi przeciętnie 16-18 godzin na dobę. Nie istnieje jeszcze rytm dnia i nocy. W tym okresie jest trudno dostrzec spektakularne umiejętności maluszka. Prawidłowe karmienie i sprawnie działające inne funkcje fizjologiczne, brak dolegliwość są pewnym osiągnięciem rozwojowym, które młodzi rodzice bardzo sobie cenią.
W tym okresie działają wszystkie zmysły. Będą dalej rozwijać się i doskonalić wraz z naturalną aktywnością dziecka. Noworodek jest wrażliwy na zapachy, dźwięki, dotyk i zmiany położenia ciała, czyli zmysł równowagi. Każdy dyskomfort w tym zakresie będzie manifestowany przez maluszka w specyficzny dla niego sposób. Mama uczy się swojego dziecka, dostraja się do niego. Dziecko dostraja się do niej. Buduje się silna więź.
Najsłabiej działa zmysł wzroku. Dziecko widzi nieostro, nie rozróżnia kolorów. Pod koniec okresu noworodkowego jest już duży progres. Dziecko zaczyna wyodrębniać w swoim polu widzenia twarz mamy. W tym okresie warto umieszczać w przestrzeni, którą maluszek ogarnia wzrokiem obiekty czarno-białe o wyrazistych konturach i kształtach. Najlepiej na sztywnych kartkach.
Aktywność ruchowa głównie opiera się na odruchach bezwarunkowych. Są niezbędne w tej fazie i świadczą o prawidłowym rozwoju. Zwykle zanikają w drugim półroczu życia.
Typowe odruchy dla okresy noworodkowego
Odruch Babińskiego. Polega na unoszeniu dużego palca u stopy, gdy drażnimy tę stopę, na przykład dotkniemy kilka razy w sposób wyrazisty lub połaskoczemy.
Odruch Moro. Niespodziewany ruch dzieckiem wywołuje u niego gest obejmowania. Najpierw rączki i nóżki unoszą się i następnie przyciągają się do tułowia w geście przypominającym obejmowanie.
Odruch chwytny. Noworodek potrafi zacisnąć dłoń na przedmiocie i mocno trzymać. Włożenie małego palca rodzica w dłoń dziecka spowoduje odruch chwytny i silne trzymanie za tego palca. Patrz zdjęcie.
Odruch marszu automatycznego. Można to najlepiej zaobserwować podczas badań kontrolnych w gabinetach pediatrycznych. Lekarz trzymając dziecko w dłoniach dotyka jego stopą do podłoża. Maluszek wykonuje ruch kroczenia.
Odruch toniczno-szyjny. Możecie zauważyć, gdy leżące dziecko odwróci głowę. Prostują się kończyny po stronie, w którą zwróciła się twarz dziecka a po drugiej stronie zginają się.
Niektóre odruchy pozostają na długo. Odruch ssania, połykania, wydalania, odruch mrugania i kilka innych towarzyszą nam całe życie.
Faza noworodkowa to czas ogromnych zmian w życiu dziecka, rodziców i całej rodziny. Zmienia się prawie wszystko. To czas regeneracji kobiety po porodzie w odniesieniu do jej ciała i psychiki (Baby blues). Należy dać sobie możliwie najlepsze warunki do przejścia przez ten okres. To zaprocentuje w przyszłości.
Następne wpisy będą o osiągnięciach okresu niemowlęcego.
Źródła:
Kornas-Biela D.; Okres prenatalny (w) Psychologia rozwoju człowieka. Charakterystyka okresów życia; (red) Harwas-Napierała B., Trempla J.; PWN Warszawa 2004
Vasta R.,Haith M. M., Miller S. A.; Psychologia dziecka; WSiP Warszawa 1995
Najnowsze komentarze