Czy urządzenia elektroniczne mają wpływ na rozwój psychoruchowy dziecka?
Zanim odpowiemy sobie na to pytanie, podrzucę kilka faktów o rozwoju najmłodszych.
Mózg dziecka po urodzeniu jest najmniej dojrzałym organem. Jego rozwój zależy od materiału genetycznego, który otrzymał od swoich rodziców i od własnych doświadczeń, które zaczyna zdobywać.
Aktywność fizyczna jest jednym z ważniejszych elementów doświadczeń małego dziecka i ma ogromny wpływ na kształtujący się młody mózg.
Gdy dziecko jest aktywne fizycznie, układ krążenia sprawia, że jego mózg jest lepiej dotleniony i odżywiany. Ruch powoduje również produkcję specjalnego białka o nazwie BDNF (neurotroficzny czynnik wzrostu neuronów). Który wspomaga wzrost dendrytów i kolców dendrytycznych. Dzięki temu powstaje gęstsza sieć połączeń neuronalnych. Początkowo powstaje więcej niż potrzeba neuronów i synaps. Te nieużywane będą zanikały.
Doświadczenia ruchowe są najefektywniejsze w prawidłowo stymulującym środowisku. Takie środowisko zapewnia wiele bodźców wzbudzających ciekawość poznawczą, zachęca do lokomocyjnej eksploracji otocznia. Zmiany w mózgu zachodzące pod wpływem takiej stymulacji można mierzyć na poziomie struktur mózgu, czyli ilością synaps, dendrytów i kolców dendrytycznych.
Małe dziecko potrzebuje dziennie od 3 do 5 godzin aktywności ruchowej dla prawidłowego rozwoju. Prawidłowy rozwój poznawczy nie jest możliwy bez odpowiedniej porcji doświadczeń motorycznych.
Na początku rozwój psychiczny i ruchowy są ze sobą ściśle związane i często jest określany jako rozwój psychoruchowy.
Aktywność ruchowa dostarcza całe spektrum doznań sensorycznych, które pobudzają układ nerwowy do działania i w efekcie do jego rozwoju.
Siedzący tryb życia dotyczy również małych dzieci i jest ogromnie niekorzystnym czynnikiem dla rozwoju mózgu. Gorsza wersja tego stanu jest wtedy, gdy damy dziecku superstymulatora w postaci urządzenia elektronicznego.
Smartfon, tablet i inne urządzenia tego typu są bardzo przydatne w życiu człowieka, ale są również złodziejami czasu i energii. W przypadku małego dziecka jego czas jest bezcenny i nie do powtórzenia.
Często, długo grające dziecko staje się zmęczone i jednocześnie pragnie grać dalej. Wyrzut dopaminowy, który pojawia w trakcie tej aktywności zaburza naturalne procesy samoregulacji.
Dziecko nie może oderwać się od ulubionych bajek lub gier. Nie należy tego stanu mylić z koncentracją uwagi. Stan, w który popada dziecko jest efektem pracy neuroprzekaźników, których działanie ma więcej wspólnego z układem nagrody, niż ze zdolnością umysłową jaką jest skupienie uwagi.
Reprezentacje umysłowe to podstawowa jednostka odbierania i rozumienia świata, która zostawia swój ślad w umyśle. Tworzą się one od pierwszych tygodni życia i są baza do rozwoju myślenia.
Dziecko, które nie ma kontaktu z żywym pieskiem, kotkiem, naturalną wodą, piaskiem, kamykami, wiatrem nie może stworzyć sobie reprezentacji umysłowych tych obiektów. Oglądanie tych przedmiotów i zjawisk na ekranie nie jest w stanie zastąpić naturalnych doświadczeń.
Reprezentacje te stają się budulcem do tworzenie pojęć i umiejętności bardziej zaawansowanego myślenia, które pojawi się w następnych okresach rozwojowych.
Dziecko bawiące się smartfonem pozornie nie sprawia kłopotów rodzicom czy opiekunom. Traci jednak bezcenny czas, w którym jego mózg miałby szansę rozkwitać.
Jakie będą skutki używania urządzeń elektronicznych przez niemowlęta i małe dzieci, trudno jednoznacznie określić. W wielu miejscach na świecie trwają badania naukowe nad tym zjawiskiem. Rzetelne wyniki poznamy, gdy e-pokolenie osiągnie dojrzałość. To może potrwać jeszcze kilka lat
Zapraszam do części drugiej rozważań o wpływie nowoczesnych technologi na rozwój dzieci.
źrodło:
- Smartfon i tablet w dziecięcych rękach; Hussein Bougsiaa; Małgorzata Cackowska; Lucyna Kopciewicz; Tomasz Nowicki; Gdańsk; 2016
- Maria Borkowska, Kinga Wagh, Integracja sensoryczna na co dzień, Warszawa 2010
- https://www.nhs.uk/start4life
- https://fizjo4life.pl/czym-jest-propriocepcja-i-po-co-ja-trenowac/
- Daniel Goleman, Inteligencja emocjonalna, Poznań 1997
- http://neuropsychologia.org/od-przyjemnosci-do-zniewolenia-rola-ukladu-nagrody
- www.mamatatatablet.pl,
- Biuletyn Wydawnictwo Edukacyjne – artykuł J. Cieszyńskiej „Wpływ wysokich technologii na rozwój dzieci”.
Najnowsze komentarze